Welcome to Saqqara.nl
This website is maintained by the Friends of Saqqara Foundation, a non-profit foundation aimed at providing financial support for Dutch archaeological research at Saqqara, Egypt. For the last fifteen years the foundation has particularly supported the joint excavation team of the National Museum of Antiquities at Leiden, the Museo Egizio at Turin and Leiden University. For several decades, this team has been advancing the research, documentation, and preservation of the monuments in the area to the south of the Step Pyramid of Djoser, where a cemetery of important New Kingdom officials is located.
If you wish to support the Dutch expedition’s excavations and restorations at Saqqara, make an online donation to the Friends of Saqqara Foundation now!
You can transfer your donation to the bank account of the Friends of Saqqara foundation. Our banks details are as follows:
IBAN: NL18 INGB 0009 5621 50
BIC: INGBNL2A
Want to become a Friend?
There are two membership categories:
- Regular, € 35
- Student, € 17,50
(For members abroad an additional € 5 will be charged for postage)
Future of Friends of Saqqara
Through this message, we would like to inform you about the future of the Friends of Saqqara Foundation (FoS). Since its establishment in 2003, our foundation has organised twenty Saqqara-days and five pub quizzes, published twenty Saqqara Newsletters, and disbursed €102,851.20 for the benefit of Dutch and Flemish Egyptological projects related to Saqqara. This wonderful result would not have been possible without the voluntary unpaid efforts of current and former board members, the Scientific Advisory Board, and the contributions of our Friends.
However, several developments in recent years have made it necessary to take a critical look at the future of FoS. Below is an outline of the three most significant developments:
1) Some of the current board members have indicated that the duties of the board are no longer or difficult to combine with work and private circumstances. It will not have escaped your notice that the Newsletter is long overdue and the website is not up to date. Unfortunately, we have not managed to find new recruits for the board. We have noticed that Saqqara is apparently not so alive among the current generation of students. This is also noticeable in the scarcity of copy from students for the annual FoS Newsletter.
2) Since its inception, FoS has been able to make use of a space in the Matthias de Vrieshof in Leiden, under the auspices of the NINO. This space was used to store the stock of books for the book market as well as merchandise. Following the NINO’s recent move to the new Hertha Mohr building, no more space has been made available for FoS. The board has looked at several options for storage, including at board members’ homes and third-party storage facilities, but has concluded that none of these options are cost-effective or future-proof. This means that FoS will no longer have storage space and will no longer be able to accept bequests in the form of books in the future, the book fair will no longer be able to be held, and merchandise cannot be stored.
3) The foundation was established in 2003 as an initiative to support the Leiden excavation project of the National Museum of Antiquities and Leiden University in Saqqara. Although FoS has supported several projects since then, the Leiden excavation project and the subsequent collaboration with the Museo Egizio from Turin, has always been one of the largest sponsored projects. With the loss of the Leiden partners’ concession, one of its core raison d’être falls away. While the board understands the emphasis on international cooperation, the ‘our dig in Saqqara’ feeling has always been a key driver of donations and volunteer efforts. The board is hopeful that the concession could return in the future but has also experienced in recent years the problems of a foundation focused in principles on a single site.
The above developments have forced the board to make a decision on the future of FoS.
After lengthy deliberation and exploration of several options, the board chose to embark on a path to merge the FoS foundation into the Mehen: the Study Centre for Ancient Egypt foundation (www.mehen.nl). Given both statutes and non-profit status, combined with the Mehen board’s unbridled commitment to disseminating knowledge on Ancient Egypt to anyone who is interested, we as a board are unanimously of the opinion that this foundation is ideally suited to take over the resources of FoS. Initial discussions on this have now taken place with the Mehen board. This is obviously not a decision taken lightly. It should be emphasised here that this takeover is a FoS initiative to ensure continuity of FoS’s work, albeit not under that name. The assets of FoS will benefit Mehen. The Mehen board has agreed to earmark an amount to support Saqqara-related projects so that the work of FoS will continue through Mehen. The book stock has now been transferred and will be offered to Mehen donors through book fairs. Saqqara Newsletters 21 (2023) and 22 (2024) will still be published and sent out. The governance structure of FoS will cease to exist. Consequently, the Scientific Advisory Board of FoS will also cease to exist.
We would like to thank everyone very much for all your donations and interest in our activities over the past 20 years and we hope for your understanding in this difficult decision.
On behalf of the entire board of the Friends of Saqqara Foundation,
Vincent Oeters
Chairman Friends of Saqqara
Saqqara-dag 2023: Registratie
De 19e Saqqara-dag vindt plaats op zaterdag 3 juni 2023. Het programma vindt u onder de foto in het volgende bericht. Vaste onderdelen zullen ook dit jaar zijn: een bijzondere buitenlandse spreker, een loterij, onze tweedehands boekenmarkt en veel gelegenheid om elkaar te ontmoeten!
Donateurs van de stichting Friends of Saqqara betalen geen entreegeld voor de Saqqara-dag. Nog geen donateur? Meld u aan via friends@saqqara.nl en maak uw donatie over naar ons bankrekeningnummer. Meer informatie staat onderaan deze webpagina (in de voettekst van elke pagina op onze website).
U kunt zich hier aanmelden voor de Saqqara-dag.
The 19th Saqqara Day will take place in Leiden on Saturday 3 June 2023. The program is posted in the message below the photograph. As in previous years, you may certainly expect an international speaker, a lottery, our second-hand book market and many opportunities to meet each other!
Friends of Saqqara members receive free entrance to the Saqqara Day. If you wish to become a Friend, please email us at friends@saqqara.nl and transfer your donation into our bank account. More information is found at the bottom of this webpage (and in the footer of all pages on our website).
You can register for the Saqqara day here.
Programma 19e Saqqara-dag, 3 juni 2023 (in Dutch)
Zaterdag 3 juni 2023
9.00-18.00u
Lipsius-gebouw (Universiteit Leiden)
Cleveringaplaats 1
| 09:00-09.45u | Inschrijving en ontvangst met koffie/thee | |
| 09.45-10.00u | Opening 19e Saqqara-dag door de voorzitter van Friends of Saqqara | Vincent Oeters |
| 10.00-10.45u | A mastaba for Weni at Saqqara (Engelstalig) | Philippe Collombert (Université de Genève) |
| 10.45-11.15u | Pauze met koffie/thee | |
| 11.15-11.30u |
Spelingen der natuur
|
Rob Demarée |
| 11.30-12.00u |
De Boeddha van Berenike. Een Indische handelsgemeenschap in Romeins Egypte
|
Roderick Geerts |
| 12.00-14.00u | Lunchpauze (op eigen gelegenheid) | |
| 14.00-14.20u | Sakkara, opgraven in de praktijk | Servaas Neijens |
| 14.20-14.40u |
Film Living Memories: The Workmen of Saqqara
|
Fatma Keshk, Ashraquet Bastawrous en Servaas Neijens |
| 14.40-15.15u | Pauze | |
| 15.15-16.15u |
De Leids-Turijnse opgravingen in Sakkara 2022-2023: De graven van Panehsy en Yuyu
|
Nico Staring |
| 16.15-16.30u | Loterijtrekking | |
| 16.30-18.00u | Afsluitende borrel | |
| vanaf 18.00u | Diner in restaurant Pizzeria Karalis (optioneel) |
Donateurs gratis, studenten € 7,50, anderen € 15 entree (incl. koffie en thee, excl. lunch en diner).
Deelname aan het aansluitende diner in restaurant Karalis kost ongeveer € 20 à € 30 (à la carte pizza + drankje + koffie).
Verdiep uw kennis van het oude Egypte, leer meer over de begraafplaats Saqqara, ontmoet de wetenschappers die er werkzaam zijn èn uw mede-geïnteresseerden, sla uw slag op de tweedehands boekenmarkt, doe mee met een spannende loterij en geniet samen met ons van een afsluitend diner. Mis het niet!
Press release in Dutch – 11 April 2023
Archeologen uit Leiden en Turijn ontdekken 3200 jaar oude tombe in Saqqara
Archeologen van het Rijksmuseum van Oudheden (Leiden) en het Museo Egizio (Turijn, Italië) hebben in Saqqara (Egypte) het graf gevonden van Panehsy, de ‘rentmeester van de tempel van (de god) Amon’. Het graf is meer dan 3000 jaar oud, uit de tijd van farao Ramses II (ca. 1250 v.Chr.). Het team vond daarnaast vier kapelletjes van andere graven uit die periode, waaronder dat van Yoeyoe, de ‘goudfoliemaker van de schatkamer van de farao’. Saqqara diende vanaf 3000 v.Chr. meer dan drieduizend jaar als begraafplaats van de oude Egyptische hoofdstad Memphis.
Het internationale team met specialisten en studenten uit o.a. Egypte, Nederland en Italië deed de ontdekkingen op een steenworp afstand van de beroemde getrapte piramide van Djoser in Saqqara, waar het team nu al bijna 50 jaar werkt. Met de opgravingen wordt steeds meer bekend over de mensen die in Saqqara begraven lagen, maar ook over de manier waarop de dodenstad gedurende eeuwen door de levenden is gebruikt. De graven en de voorstellingen op de versierde wanden bieden veel informatie over de grafrituelen van de Egyptenaren, de manier waarop zij hun doden eerden en herdachten en over hoe men daar al tijdens het leven mee bezig was.
Het graf van Panehsy
Panehsy’s graf bestaat uit een tempelgebouwtje op een rechthoekige binnenplaats (13,4 x 8,2 meter), drie kapellen, een hof met zuilen en een schacht naar de ondergrondse grafkamers. De kleistenen muren zijn versierd met fraaie kleurrijke reliëfs, die tot 1,50 meter hoog bewaard zijn gebleven. Die laten voorstellingen zien van Panehsy, van zijn vrouw Baia ‘de zangeres van Amon’, van priesters en offerdragers. De namen en titels worden in hiërogliefen genoemd: ‘Panehsy van Memphis’ was ‘rentmeester van de tempel van (de god) Amon’. Memphis was destijds een belangrijke stad. Panehsy woonde daar en is er mogelijk ook geboren. De naam Panehsy komt vaker voor in deze tijd, maar deze specifieke ambtenaar was tot nu toe onbekend.
De mooiste reliëfvoorstelling toont Panehsy en zijn vrouw bij een offertafel. De priester, een kale man met een luipaardvel om zijn schouders, sprenkelt water ter ere van het overleden echtpaar. Zijn naam is Piay, ‘de schrijver van de offertafel’ en ‘secondant van Panehsy’. Die titel suggereert dat hij een ondergeschikte was van Panehsy. Blijkbaar was hij verantwoordelijk voor de begrafenisrituelen voor zijn meester. Die taak werd normaal door de oudste zoon vervuld, maar wellicht had Paneshy geen kinderen.
Op een Egyptisch reliëf uit Saqqara in collectie van het Rijksmuseum van Oudheden uit dezelfde tijd worden ook de naam en titel ‘Piay, schrijver van de offertafel’ genoemd. Piay was destijds echter een veel voorkomende naam. Of het om dezelfde persoon gaat is dus mogelijk, maar niet zeker te achterhalen.
Vier kleine kapellen
Ten oosten van Panehsy’s graf zijn vier kleine kapellen van andere graven opgegraven. Eén daarvan vermeldt de naam van de eigenaar: Yoeyoe, ‘de goudfoliemaker van de schatkamer van farao’. Gekleurde reliëfs laten zijn begrafenisstoet zien, scènes in het hiernamaals, de verering van de Hathor-koe en het schip van de lokale god Sokar. Dit graf is ruim honderd jaar geleden al eens opgegraven maar destijds weer onder het zand verdwenen. Twee deurposten van het complex bevinden zich sinds 1927 in het Museé de Picardie in Amiens (Frankrijk).
De gebeeldhouwde voorstelling van een andere kapel lijkt stilistisch sterk op de grafbeelden van Maya, een hoge ambtenaar uit de tijd van Toetanchamon (ca. 1296 v.Chr.) en zijn vrouw Merit uit Saqqara. Het is goed denkbaar dat de kunstenaar zich door deze beelden heeft laten inspireren.
Opgravingen in Saqqara
In de afgelopen eeuwen zijn veel opgegraven voorwerpen uit Saqqara verspreid geraakt over musea over de hele wereld, waaronder het Rijksmuseum van Oudheden. De archeologische opgravingen van de Leiden-Turijn expeditie is gericht op het begrijpen van de achtergronden van die collecties, door de geschiedenis van de begraafplaats te onderzoeken. Tussen 1975 en 1998 werkte het museum met de Egypt Exploration Society of London in Saqqara. Tegenwoordig zijn het Museo Egizio in Turijn en de Universiteit Leiden partner in het project. De opgravingen en het onderzoek staan onder leiding van dr. Lara Weiss, conservator van de Egyptische en Nubische collectie van het RMO en dr. Christian Greco, directeur van het Museo Egizio.
De Leiden-Turijn expeditie in Saqqara wordt gefinancierd door de beide musea, de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek, de Stichting Friends of Saqqara en een genereuze subsidie van het Barreveld Fonds, ter ondersteuning van de studenten die in het veld worden opgeleid.
Vanavond 11 april 2023 zal Lara Weiss een lezing geven in het RMO met meer details. Aanmelden kan hier.
Excavation campaign 2023
On 19 February, the Leiden-Turin Archaeological Expedition to Saqqara started their 2023 excavation campaign.
The international team will continue to excavate the tomb of Panehsy, found north of the tomb of Maya.
Also this year, Friends of Saqqara is supporting the work thanks to the donations of our Friends! You can support the project by becoming a Friend (see the information at the bottom of the page).
A weekly Saqqara Diary will be posted on the website of the National Museum of Antiquities in Leiden to keep us updated on the progress of the excavations.
In the first post of this year, Lyla Pinch Brock explains her work which consists of tracing the reliefs.
You can read the Saqqara Diary here:
https://www.rmo.nl/nieuws-pers/nieuwsberichten/opgraving-sakkara-2023/ (Dutch)
https://www.rmo.nl/en/news-press/news/excavations-in-saqqara-2023/ (English)
We wish the team a very fruitful season and we look forward to reading about their new finds!
Saqqara-dag 2023: save the date!
De 19e Saqqara-dag vindt plaats op zaterdag 3 juni 2023. Noteer de datum alvast in uw agenda! Het programma wordt later bekend gemaakt. Vaste onderdelen zullen ook dit jaar zijn: een bijzondere buitenlandse spreker, een loterij, onze tweedehands boekenmarkt en veel gelegenheid om elkaar te ontmoeten!
Donateurs van de stichting Friends of Saqqara betalen geen entreegeld voor de Saqqara-dag. Nog geen donateur? Meld u aan via friends@saqqara.nl en maak uw donatie over naar ons bankrekeningnummer. Meer informatie staat onderaan deze webpagina (in de voettekst van elke pagina op onze website).
The 19th Saqqara Day will take place in Leiden on Saturday 3 June 2023; save the date! The full program will be revealed later. As in previous years, you may certainly expect an international speaker, a lottery, our second-hand book market and many opportunities to meet each other!
Friends of Saqqara members receive free entrance to the Saqqara Day. If you wish to become a Friend, please email us at friends@saqqara.nl and transfer your donation into our bank account. More information is found at the bottom of this webpage (and in the footer of all pages on our website).